(က) မ်က္ႏွာေတာ္၏ ၿငိမ္းေအးမွု
ၿမတ္ဗုဒၶ၏ ရုပ္တု၊ ရုပ္ပြားေတာ္၊ ဆင္းတုေတာ္မ်ားတြင္ ထူးၿခားသည္႔ ဝိေသသလကၡဏာႏွင္႔ အရည္အခ်င္းမ်ား ရွိ၏။ မည္သည္႔ ရုပ္ပုံ၊ ရုပ္တုႏွင္႔မွ် မတူေသာ ထူးၿခားခ်က္မ်ား ၿဖစ္သည္။ ၎ထူးၿခားခ်က္မွာ ၿမတ္စြာဘုရား၏ ပုံေတာ္၌ ၿငိမ္းေအးမွု ေပၚေနၿခင္းပင္ ၿဖစ္ပါသည္။ ၿမတ္စြာဘုရားသည္ ကိေလသာ ဆယ္ပါး လုံးဝကင္းၿပီး အရဟတၱဖိုလ္၊ နိဗၺာန္ကို အာရုံၿပဳေနသူ ၿဖစ္သၿဖင္႔ အတြင္းေရး ၿငိမ္းေအးေန၏။ အတြင္းစိတ္ ၿငိမ္းေအး၍ ကိုယ္ေတာ္ၿမတ္၏ မ်က္ႏွာေတာ္သည္ မည္သည္႔ ရုပ္တု၊ ဆင္းတုႏွင္႔မွ် မတူေအာင္ ထူးၿခားေနရၿခင္း ၿဖစ္ပါသည္။
ၿမတ္ဗုဒၶ၏ သုံးဆယ္႔နွစ္ပါးေသာ လကၡဏာ၊ ရွစ္ဆယ္ေသာ လကၡဏာ စသည္႔ ၿပင္ပ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ညီညြတ္မွုမ်ားအၿပင္ ႏွလုံးေတာ္ၿမတ္ရွိ ၿမတ္စြာဘုရား၏ တရားဓမၼအေအးဓါတ္ႀကီး၊ ဓမၼဓါတ္ႀကီးကို မ်က္ႏွာေတာ္ေပၚတြင္ ထင္ရွားစြာ ဖူးေတြ႕ရပါသည္။
မႏၱေလး မဟာၿမတ္မုနိဘုရားႀကီးကို ဂရုတစိုက္ ေလ႔လာႀကည္႔လွ်င္ ကိုယ္ေတာ္ၿမတ္၏ ထူးၿခားသည္႔ မ်က္နွာေတာ္ ၿငိမ္းေအးမွုမ်ား ေတြ႔ရွိပါမည္။ ကိုယ္ေတာ္ၿမတ္၏ မ်က္ႏွာေတာ္မွာ ဓမၼဓါတ္၊ နိဗၺာနဓါတ္၊ ၿငိမ္းေအးမွုဓါတ္ၿပည္႔ဝစြာ လႊမ္းမိုးေနၿပီး သမာပတ္ဝင္စား၍ အလြန္တရာ ၿငိမ္းေအးေနပုံကို ဖူးေတြ႕ရပါမည္။
(ခ) ရုပ္ပြားဆင္းတု ပူေဇာ္ပုံ ပူေဇာ္နည္း
ဗုဒၶဘာသာအိမ္တိုင္းတြင္ ၿမတ္ဗုဒၶ၏ ရုပ္ပြားဆင္းတုမ်ားကို ကိုးကြယ္ပူေဇာ္ႀကပါသည္။ ၿမတ္စြာဘုရားစင္ကို အိမ္ဦးခန္းမွာသာ အၿမင္႔အၿမတ္ထားရပါသည္။ ေလွကားေအာက္ စသည္မွာ မထားရ။ အနိမ္႔မွာ မထားရ၊ ေၿမညီမွာ မထားရ၊ အၿမင္႔အၿမတ္ ေနရာမေပးႏိုင္လွ်င္ မထားသည္က ေကာင္းပါသည္။ ယုတ္နိမ္႔ေသာ ေနရာ၌ ဘုရားထားလွ်င္ ေန႔စဥ္ ငရဲႀကီးေန၏။ ေဘးဥပဒ္က်ေရာက္ပါလိမ္႔မည္။ ၿမတ္ဗုဒၶ၏ရုပ္ပြား ဆင္းတုမ်ားကို ထားရွိၿပီး ပူေဇာ္နည္း၊ ရွိခုိးနည္းမ်ား စနစ္တက် ရွိရပါမည္။ အိမ္တစ္အိမ္တြင္ ၿမတ္ဗုဒၶ၏ ရုပ္တုကို ပင္႔ယူ ပူေဇာ္ၿပီ ဆိုသည္ႏွင္႔တၿပိဳင္နက္ ေရွးဦးစြာ ရုပ္တုေတာ္ကို အေနကဇာတင္ရမည္ ၿဖစ္ပါသည္။ အေနကဇာတင္ၿခင္းဆိုသည္႔ ေဝါဟာရမွာ ဘုန္းႀကီးမ်ားရြတ္သည္႔ စကားမွ ရသည္႔ ေဝါဟာရၿဖစ္သည္။
- အေနကဇာတိသံႆရံ၊ သႏၶာဝိႆံ အနိဗၺိသံ။
- ဂဟကာရံ ဂေဝသေႏၱာ၊ ဒုကၡာ ဇာတိ ပုနပၸဳနံ။
- ဂဟကာရက ဒိေ႒ာသိ၊ ပုန ေဂဟံ န ကာဟသိ။
- သဗၺာ ေတ ဖာသုကာ ဘဂၢါ၊ ဂဟကူ႗ံ ဝိသခၤတံ။
- ဝိသခၤါရဂတံ စိတၱံ၊ တဏွာနံ ခယမဇၨ်ဂါ။
ဤကား ၿမတ္စြာဘုရား ဘုရားၿဖစ္ၿဖစ္ခ်င္း က်ဴးရင္႔ေတာ္မူသည္႔ ဥဒါန္း စကားေတာ္ပင္ၿဖစ္ပါသည္။ ဆိုလိုရင္းမွာ-
“ငါ၏ ဘဝခႏၱာအမ်ဳိးမ်ဳိးကို တည္ေဆာက္လာေသာ ဟယ္တဏွာလက္သမား-ငါသည္ သင္႔ကို အမွန္တကယ္မသိခဲ႔ေသာေႀကာင္႔ သင္႔ကိုရွာေဖြယင္း ဘဝမ်ားစြာ သံသရာပတ္လုံး တေၿပာင္းၿပန္ၿပန္ က်င္လည္ ေၿပးသြားခဲ႔ရတယ္။ ယခုမူ ငါသည္ သင္႔ကိုေတြ႔ၿပီ။ ဤအခ်ိန္ကစၿပီး သင္သည္ ငါ႔အတြက္ ဘဝခႏၶာအသစ္ ထပ္မံၿဖစ္ေအာင္ လုပ္ခြင္႔ရေတာ႔မည္မဟုတ္။ ငါသည္ သင္႔ခႏၶာအိမ္ရဲ႕ အၿခင္ရနယ္ေတြကိုလဲ ဖ်က္ခ်လိုက္ၿပီ၊ အမိုးအစြန္းအတြက္ကိုလဲ လွဲလုိက္ၿပီ၊ ယခုငါ႔စိတ္သည္ သင္၏နယ္ပယ္မွ လုံးဝကင္းလြတ္ေသာ နိဗၺာန္ကို ၿမင္ေနၿပီ၊ ငါ႔ရဲ႕စိတ္သည္ သင္တဏွာရဲ႕နယ္မွ လြတ္ၿပီကၽြတ္ၿပိ”-
ဟူ၍အဓိပၸါယ္ရပါသည္။ဤကဲ႔သို႔ အေနကဇာတင္ၿပီးသည္ႏွင္႔ အသက္ရွိေသာ ၿမတ္စြာဘုရားကဲ႔သို႔ သေဘာထားရပါမည္။
ၿမတ္ဗုဒၶ၏ ရုပ္တုကို အေနကဇာတင္ၿပီးေနာက္ ပူေဇာ္ကိုးကြယ္လွ်င္ဂုဏ္ေတာ္ကိုးပါးကို ေလးစားသည္႔ စိတ္ႏွင္႔ ဆြမး္ေတာ္ပြဲကို စနစ္တက်ကပ္လွဴပူေဇာ္ရပါမည္။ ထိုသို႔ ကပ္လွဴပူေဇာ္ရာတြင္ ၿမတ္စြာဘုရားအား မိမိတို႔၏ စားဦးစားဖ်ားမ်ား ကပ္လွဴပူေဇာ္ၿခင္းကို ၿမတ္စြာဘုရားထံ စိတ္ေရာက္ၿပီး လွဴဒါန္းေနၿခင္းဟု မွတ္ယူထားရပါမည္။ ၿမတ္စြာဘုရားအား ဆြမ္းေတာ္ပြဲ ကပ္လွဴၿပီး၍ ၿပန္စြန္႔လာသည္႔အခါ ေစတနာ ၿပတ္သားစြာၿဖင္႔ သတ္သတ္မွတ္မွတ္ လွဴဒါန္းထားၿခင္း ၿဖစ္ေသာေႀကာင္႔ လူမ်ားစားရန္ မသင္႔ဟု မွတ္ယူရပါမည္။
(ဂ)ရုပ္ပြားဆင္းထု ပူေဇာ္ရသည့္အက်ိဳး
ျမတ္စြာဘုရား၏ ရုပ္ပြားဆင္းတုေတာ္ကို ပူေဇာ္ရွိခိုးႀကသည္ သူ႔မ်ားမွာ “သက္ေတာ္ထင္ရွား ၿမတ္စြာဘုရားပါတကား” ဟုဂုဏ္ေတာ္ကိုးပါးကို စိတ္ေရာက္ၿပီးႀကသူမ်ား ၿဖစ္ႀကပါသည္။ ဤကဲ႔သုိ႔ ပူေဇာ္ကိုးကြယ္ႀကမည္ဆိုလွ်င္ “သေမ စိေတၱ သမံ ဖလံ” ဆိုသည္႔ ဘုရားေဟာပါဠိေတာ္အရ အက်ဳိးထူးမ်ား ရရွိႏိုင္ပါသည္။
“ စိေတၱ၊ မိမိ၏စိတ္သည္။ သေမ၊ သက္ေတာ္ထင္ရွား ၿမတ္စြာဘုရားနဲ႔ ရုပ္တုဆင္းတုေတာ္နဲ႔ အညီအမွ် ထားႏိုင္သည္ရွိေသာ္။ သမံ ဖလံ၊ ဘုရားအစစ္ကို ပူေဇာ္ရသကဲ႔သို႔ အက်ဳိးတရား အတူတူပင္ ရရွိႏုိင္ပါသည္။”
ထို႔ေႀကာင္႔ ရုပ္ပြားဆင္းတု ကိုးကြယ္ႀကသူမ်ား၏ စိတ္သည္ အခ်ဳပ္ၿဖစ္သည္။ မိမိစိတ္သည္ စြမ္းလွ်င္ မိမိအား အက်ဳိးေပးစြမ္းမည္သာ ၿဖစ္ေပသည္။
မိမိတို႔၏ ေနအိမ္မ်ားအသီးသီးတြင္ ရုပ္ပြားဆင္းတု ကိုးကြယ္ထားၿပီးသည္ႏွင္႔ လုိက္နာရမည္႔ စည္းကမ္းမ်ားရွိပါသည္။ ဘုရားစင္ကို သီးၿခားစင္ၿမင္႔ႏွင္႔ ကိုးကြယ္ထားရမည္။ စင္ကို ပိတ္လုိက္ကာ၊ သို႔မဟုတ္ ဇာလိုက္ကာၿဖင္႔ ကန္႔လန္႔ကာရမည္။ မိမိအာရုံၿပဳပူေဇာ္လိုသည္႔ အခ်ိန္တြင္ ဘုရားစင္လိုက္ကာ ဆြဲဖြင္႔၍ ပူေဇာ္ကိုးကြယ္ ရပါသည္။
ဘုရားစင္ေရွ႕ ဒူးေထာင္ ေပါင္ကား မေနရေပ။ ၿမတ္ဗုဒၶကို အဂါရဝ ၿဖစ္ေအာင္ ၿပဳလုပ္ေနထုိင္ႀကလွ်င္ အၿပစ္ၿဖစ္ပါသည္။ အေၿပာအဆို ယဥ္ေက်းသိမ္ေမြ႔ ရပါမည္။ ဘုရားစင္ ေရွ႕ထားၿပီး ဆဲဆိုၿခင္း၊ ရန္ၿဖစ္ၿခင္းမ်ား မၿပဳလုပ္ရပါ။ အမဂၤလာစကားမ်ား မေၿပာဆိုမိၿခင္းသည္ အဓိကၿဖစ္သည္။
မိမိတို႔အိမ္တြင္ ဗုဒၶရုပ္ပြားဆင္းတုေတာ္မ်ားကို ဘုရားစင္ႏွင္႔ ကိုးကြယ္ထားၿခင္းအားၿဖင္႔ ေဖာ္ၿပလတၱံ႕ပါ အက်ဳိးေက်းဇူး (၉) မ်ဳိးကို ရရွိႏိုင္ပါသည္။
(၁) ဘုရားစင္ရွိသည္႔အတြက္ ဘုရားကိုၿမင္ေနရၿခင္း၊ ဘုရားေဝယ်ာဝစၥၿပဳေနရၿခင္း၊ ဘုရားကို ကိုင္းညြတ္သည္႔ စိတ္ၿဖင္႔ မေမ႔ၿခင္းႏွင္႔ ဘုရားတရားႏွင္႔ ကင္းကြာမေနၿခင္းပင္ ၿဖစ္သည္။
(၂) ၿမတ္စြာဘုရားကို ဖူးေတြ႔ရၿခင္းၿဖင္႔ ဗုဒၶဘာသာအေပၚ ပုိ၍ယုံႀကည္မွုေလးနက္လာသည္။
(၃) အိမ္တြင္ ဘုရားစင္ရွိလွ်င္ စနစ္တက် ဆည္းကပ္ ကိုးကြယ္မွု ၿပဳၿခင္းၿဖင္႔ သတိၿမဲၿခင္းႏွင္႔ ပညာဥာဏ္ ထက္ၿမက္ၿခင္းမ်ား ရွိလာသည္။
(၄) ကုသိုလ္တရားမ်ား တိုးပြားလာသည္။
(၅) စိတ္ညစ္ညွုးမွုရွိလာလွ်င္ ဘုရားစင္ ဘုရားရွင္ေရွ႕ေတာ္သို႔ သြားၿပီး ဘုရားပန္းလဲၿခင္း၊ ၿမတ္စြာဘုရားကို အေသအခ်ာႀကည္႔ အာရုံၿပဳလိုက္ၿခင္းၿဖင္႔ စိတ္ညစ္ညုူးမွုမ်ား ပေပ်ာက္လာသည္။ အမွားအယြင္းမ်ား မၿပဳလုပ္မိေတာ႔ပဲ ရပ္တန္းမွ ရပ္ၿပီး စိတ္ႀကည္ႏူးမွု ခ်က္ခ်င္းရရွိလာပါသည္။
(၆) အိမ္တြင္ ဘုရားစင္ရွိသၿဖင္႔ နာနာဘာဝ ဝိနာဘာဝမ်ား၏ အေႏွာင္႔အယွက္မ်ားမွ ကင္းၿပီး မေႀကာက္မရြ႕ံ ေနႏိုင္ပါသည္။
(၇) ဆင္းရဲဒုကၡကိုသည္းခံလာႏုိင္သည္။
(၈) ဘုရားစင္ကိုပိုးမွ်င္ ဖုန္မ်ား ကင္းစင္ေအာင္ လွည္းက်င္းသုတ္သင္ၿပီး က်က်နန ထားလွ်င္ အိမ္႔က်က္သေရ၊ လူ႔က်က္သေရ၊ တက္ၿပီး ဂုဏ္သိကၡာမ်ား တက္ပါမည္။
(၉) ဘုရားစင္ရွိသၿဖင္႔ ၿမတ္စြာဘုရားႏွင္႔ အတူေပါင္းသင္း ေနရသကဲ႔သို႔ ၿဖစ္ၿပီး သူတပါး၏ ခ်ီးေၿမွာက္ပူေဇာ္မွုကို ခံယူရရွိႏိုင္ပါသည္။